حتی اگر میان اقوام و آشنایان فردی مبتلا به اختلالات شنوایی نداشته باشید، ممکن است سوالاتی در ذهنتان در ارتباط با عوامل و زمینه های موثر در بروز ناشنوایی وجود داشته باشد.
به ویژه کسانی که تصمیم دارند صاحب فرزند بشوند یا خانم هایی که باردار هستند و نسبت به سلامت فرزندشان و مصون ماندن وی از اختلالات بینایی، شنوایی، راه رفتن، تکلم و… نگران هستند و سوالات زیادی در زمینه کم شنوایی نوزادان دارند.
در این میان شاید یکی از مهم ترین پرسشها آن است که چرا برخی نوزادان با اختلالات شنوایی به دنیا می آیند؟
دکتر محسن احدی، متخصص شنوایی و تعادل در پاسخ به جامجم می گوید: کم شنوایی یا ناشنوایی مادرزادی یکی از شایع ترین نقایص بدو تولد است که در حدود سه تا پنج نوزاد را در هر هزار تولد مبتلا می کند. نقایص ژنتیک، سهم مهمی در ابتلا به ناشنوایی مادرزادی دارند و به نظر می رسد مسئول تقریبا 60 درصد ناشنوایی های دوران نوزادی باشند. البته باید توجه داشت جهش های ژنتیک فقط در دوران نوزادی یا کودکی مسئول بروز کم شنوایی نیست، بلکه در تمامی سنین از جمله سالمندی می تواند موجب ابتلای فرد به کم شنوایی شود.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران می افزاید: البته جهش های ژنتیک تنها علت ایجاد ناشنوایی در نوزادان نیست و باید علل دیگر نظیر مشکلات پزشکی مادر و جنین، عوامل محیطی، آسیب های فیزیکی و داروها را نیز مورد توجه قرار داد.
علائم کم شنوایی در نوزادان
علائم کم شنوایی در نوزادان و کودکان بسته به درجه آسیب، متفاوت است؛ اما اغلب به صورت عدم پاسخدهی به صدا یا بی توجهی ظهور می کند.
به گفته دکتر احدی، نقص توانایی ابتدایی نوزاد در دریافت صداهای گفتاری منجر به عدم رشد خودبه خود گفتار و زبان در وی خواهد شد. در کم شنوایی های عمیق دوطرفه، امکان شنیدن هیچ صدایی وجود نخواهد داشت و یادگیری کودک بشدت تحت تاثیر قرار می گیرد. مشکل در شنیدن موجب عدم رشد مهارت های زبانی می شود و کودک قادر به صداسازی و تکلم نخواهد بود.
این متخصص تاکید می کند: در صورت عدم درمان، کم شنوایی نوزادی معمولا موجب عوارض ماندگاری چون ضعف مهارت های گوش دادن و صحبت کردن، مشکلات یادگیری و سوادآموزی، ضعف عملکرد تحصیلی و از دست دادن فرصت های شغلی می شود.
عفونت های دوران بارداری و ناشنوایی نوزاد
ابتلای مادر به برخی عفونت های دوران بارداری نظیر توکسوپلاسموز، سرخک، ویروس سیتومگال و… از جمله علل مهم ابتلا به ناشنوایی در بدو تولد هستند.
به گفته این متخصص شنوایی در حدود 20 تا 30 درصد کم شنوایی های کودکی ناشی از عفونت سایتومگالوویروس (CMV) است که از طریق مادر به جنین منتقل می شود. 90 درصد نوزادان مبتلا به عفونت CMV هیچ نشانه ای در بدو تولد ندارند. در واقع، تلفیق غربالگری عفونتCMV با غربالگری کم شنوایی در نوزادان موجب بهبود توانایی شناسایی و پیشبینی کم شنوایی در کودکان می شود.
دکتر مهدی خواجوی، جراح گوش، حلق و بینی نیز در گفت وگو با جام جم در این باره می افزاید: در مواردی نیز بروز ناهنجاری های شنوایی در نوزاد ناشی از داروهای مصرف شده توسط مادر در دوران بارداری، زایمان طولانی، هایپوکسی (کمبود اکسیژن ) نوزاد و ابتلا به بیماری های پس از تولد از جمله زردی و یرقان درمان نشده، ابتلا به عفونت ها در نوزاد و عوارض مصرف برخی داروها در وی است.
برای آشنایی با سایر بیماری هایی که باعث کم شنوایی نوزادان می شوند به صفحه ی بیماری های کودکان مراجعه کنید
تشخیص زودهنگام کم شنوایی در نوزادان
با بررسی سوابق خانوادگی، معاینات بالینی و انجام آزمایشات شنوایی توسط متخصص شنوایی می توان وجود کم شنوایی را در نوزاد اثبات کرد. خوشبختانه پیشرفت فناوری این امکان را فراهم کرده است که در کوتاه ترین زمان ممکن (حداکثر تا یک ماهگی) وجود کم شنوایی در نوزاد مورد بررسی دقیق قرار بگیرد و اقدامات درمانی بموقع به منظور پیشگیری از بروز عوارض نامطلوب کم شنوایی انجام شود.
به گفته دکتر خواجوی، یکی از مهمترین اقدامات برای پیشگیری از بروز اختلالات شنوایی در نوزادان، جلوگیری از ازدواج های فامیلی و واکسیناسیون مادران است. ولی درمان به موقع و قطعی زردی های شدید و عفونتهای اکتسابی در نوزادان یکی دیگر از مهم ترین اقدامات در پیشگیری از اختلالات ناشنوایی محسوب می شود.
درمان کم شنوایی مادرزادی
خوشبختانه تشخیص کم شنوایی در بدو تولد و مداخلات درمانی و توانبخشی بموقع می تواند تا حدود زیادی از بروز ناشنوایی در کودک جلوگیری کند.
دکتر احدی با بیان این مطلب تاکید میکند: هر چند نا آگاهی والدین در مورد شیوع کم شنوایی در نوزادان و انجام ندادن ارزیابی های شنوایی در بدو تولد، موجب شناسایی دیر هنگام کم شنوایی و از دست رفتن فرصتهای طلایی می شود. مداخله درمانی بموقع و دسترسی بهتر به آموزش و برقراری ارتباط می تواند موجب توانمندسازی کودک کم شنوا و مشارکت فعال وی به اندازه دیگران در جامعه شود.
از تجویز سمعک تا کاشت حلزون شنوایی
در کم شنواییهای حسی عصبی مادرزادی، تجویز دوگوشی سمعک گام اول است. این کودکان بدون سمعک هیچ صدایی نمی شنوند و یادگیری گفتار و زبان فقط به واسطه آموزش های فشرده و خاص ممکن است. در صورت عدم استفاده مناسب از سمعک، انجام جراحی کاشت حلزون مدنظر قرار خواهد گرفت.
این متخصص شنوایی با اشاره به مطالب فوق و تاکید بر این که اقدامات درمانی و توانبخشی برای کودکان کم شنوا، باید پیش از شش ماهگی آغاز شود، می افزاید: کاشت حلزون تنها شکل از مداخلات پزشکی است که می تواند به واسطه تحریک الکتریکی عصب شنوایی مقداری از شنوایی را به فرد ناشنوای مطلق بازگرداند.
امروزه بیش از 350هزار نفر در سراسر دنیا از کاشت حلزون به عنوان ابزاری مفید برای بازگردانی عملکرد شنوایی استفاده می کنند. به نظر می رسد در آینده شاهد پروتزهای بهتر و کوچک تری باشیم. پیشرفت سریع در فناوری موجب تغییرات زیادی در نسل بعدی کاشت حلزون شده و عملکرد کلی و فیزیکی آن را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
به گفته دکتر خواجوی، کاشت حلزون شنوایی در مواردی که سمعک مناسب نتواند کمکی به کودک کند درمان انتخابی محسوب می شود که کودک با استفاده از این روش قادر به تکلم خواهد بود. هر چند کیفیت شنوایی کمتر از شنوایی طبیعی خواهد بود.
بارداری ایمن از خطر بروز اختلالات شنوایی نوزاد ( جلوگیری از کم شنوایی در نوزادان )
اجرای برنامه های مراقبتی سلامت مادر و کودک و انجام مشاوره های ژنتیک پیش از بارداری می تواند نقش مهمی در کاهش آمار ابتلا به ناشنوایی ایفا کند. تربیت مراقبان سلامت گوش و شنوایی نیز به پیشگیری از بروز ناهنجاری های ماندگار کمک میکند.
توانمندسازی و نظارت بر استفاده از داروهای دارای عوارض گوشی، کاهش اصوات محیطی، اجرای برنامه های غربالگری شنوایی نوزادان و افزایش آگاهی برای ارتقای مراقبت شنوایی از جمله موارد توصیه شده در این زمینه هستند.
منبع:روزنامه جام جم
آدرس مطب : تهران ،انتهای خیابان امام خمینی سپه غربی نرسیده به بزرگراه یادگار امام خمینی ،پلاک 1386
تلفن : 66845959 - 021
