دکتر سعید ملایری

وزوز گوش، احساس شنیدن مداوم سوت، زنگ زدن یا صدای هیس مانند در گوش ها برای مدت طولانی است. شدت آزاردهندگی و کیفیت آن می تواند در طی زمان یا در افراد مختلف متفاوت باشد. امکان رخ دادن وزوز در یک یا هر دو گوش وجود دارد و حتی ممکن است در فواصل منظم، قطع و وصل شود. گاهی بلندی وزوز آنقدر زیاد است که موجب تداخل در زندگی روزمره، تمرکز فرد و یا شنیدن اصوات دیگر می شود.

دو طبقه بندی کلی از وزوز گوش وجود دارد. اگرچه وزوز اختلالی است که عموماً در بزرگسالان دیده می شود، اما افراد در تمامی سنین می توانند آن را تجربه کنند. اگر شنیدن این صدای کاذب همراه با کم شنوایی و سرگیجه باشد، امکان ابتلای فرد به بیماری منییر (نوعی بیماری گوش داخلی) وجود دارد. وزوز گوش به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود بلکه معمولاً علامتی از یک بیماری زمینه است. آمارها نشان می دهد که تفریباً یک پنجم افراد در ایالات متحده آمریکا به نوعی از وزوز گوش رنج می برند.

وزوز عینی
وزوز عینی شیوع نسبتاً اندکی دارد و در آن، علاوه بر بیمار، پزشک نیز می تواند وزوز گوش را بشنود. این نوع نادر بیماری معمولاً ناشی از مشکلات عروقی، انقباضات عضلانی یا اختلالات انتقال استخوانی گوش داخلی است. در کمتر از 5 درصد مبتلایان، این نوع از وزوز مشاهده می گردد. برخی افراد مبتلا گزارش می کنند که وزوز گوششان با ضربان قلب هماهنگ است و به صورت وزوز ضربانی مداوم شنیده می شود. در این موارد، درمان های ویژه ای که ممکن است جراحی را نیز در بر گیرد، به بیمار توصیه می شود.

وزوز ذهنی
وزوز ذهنی شایع ترین نوع این مشکل است و تقریباً در 95 درصد مبتلایان روی می دهد که در آن فقط خود فرد قادر به شنیدن صدای وزوز می باشد. معمولاً تمامی مشکلات گوش خارجی، میانی و داخلی منجر به وقوع این نوع وزوز می گردد. در 80 درصد کم شنوایی های حسی عصبی که آسیب عصب شنوایی یا سلول های مویی حلزون گوش روی می دهد، این نوع وزوز رخ می دهد.البته، کیفیت و ویژگی این نوع وزوز در افراد مختلف گوناگون است و هر فرد به شکلی خاص به خود این مشکل را تجربه می نماید.

احساس شما چگونه خواهد بود؟
قطعاً شنیدن زنگ ممتد در گوش خوشایند نبوده و می توند خواب یا تمرکز شما را مختل کند. ناراحتی مداوم، کم خوابی و ناتوانی در انجام امور روزمره ای که بدان عادت داشته اید حتی میتواند منجر به افسردگی و اضطراب گردد. به طور ویژه، اگر وزوز به هنگام کار یا دیگر شرایط استرس زا تشدید گردد، می تواند اضطراب بیشتری را بر شما تحمیل کند. بسیاری از مبتلایان به وزوز بر این باورند که استرس موجب بدتر شدن وزوز گوش در آنها می شود. علاوه بر این، ممکن است نشانه های دیگری همچون کم شنوایی و سرگیجه را نیز همراه با وزوز تجربه نمائید.

علل پزشکی مرتبط با وزوز
وزوز گوش می تواند یکی از نشانه های اولیه ابتلا به تومور عصب شنوایی باشد که البته اغلب همراه با فلج عصب صورتی، سردرد، حالت تهوع، استفراغ و التهاب قرنیه است. در تصلب شریان کاروتید نیز بیمار تجربه وزوز مداوم را خواهد داشت که با فشار وارد نمودن بر شریان کاروتید قطع می گردد. از دیگر بیماری های همراه با نشانه وزوز گوش می توان به آرتریت فرسایشی مهره های گردن، باز بودن ناهنجار شیپور استاش و تومور گلوموس جوگولار اشاره نمود. بیماران مبتلا به فشارخون شدید نیز اغلب وزوز زیر دو طرفه همراه با سردرد، بی خوابی، تهوع، استفراغ، تاری دید و حتی تشنج را تجربه می کنند.

شنیدن صداهای مختلف چه معنایی دارد؟
کیفیت صدایی که شما می شنوید، می تواند متخصصین را در شناسایی بهترین روش درمانتان یاری کند. اگر صدای وزوز گوش شما شبیه تق تق (کلیک مانند) است و برای چند ثانیه تا چند دقیقه دوام دارد، احتمالاً منشأ آن از انقباض عضلان درون یا اطراف گوش است.

اگر صدایی شبیه به موج آب یا هوم مانند می شنوید، معمولاً ریشه مشکل در سیستم عروقی است. در این حالت، تغییر وضعیت بدن یا ورزش کردن می تواند موجب عود وزوز یا تشدید آن شود. توجه کنید که شدت وزوز شما در حالت خوابیده یا ایستاده تفوتی دارد یا خیر؟

سفت شدن استخوانچه های گوش میانی (اتواسکلروزیس) نیز منجر به وزوز بم شود. این نوع وزوز می تواند ممتد بوده یا قطع و وصل شود. وجود جسم خارجی، مو یا جرم در مجرای گوش نیز موجب شنیدن صداهای مختلفی خواهد شد.

برخی مبتلایان نیز گزارش می کنند که صدای وزوزشان شبیه به ضربان قلب است. در این حالت، احتمال درگیری عروق خونی وجود دارد. فشار خون بالا، اتساع عروق یا تومورها می توانند موجب تقویت صدای ضربان قلب در گوش شوند. ضمناً این نوع وزوز ممکن است در نتیجه مسدود کردن مجرای گوش نیز شنیده شود.

تشخیص وزوز
پس از تجربه نشانه های وزوز گوش به شنوایی شناس مراجعه کنید. شنوایی شناس معاینه فیزیکی گوش ها و آزمایش شنوایی شما را به عمل می آورد. صداهایی از طریق هدفون به گوش شما ارایه شده و از شما خواسته می شود تا به محض شنیدن صداها، پاسخ دهید. این آزمایش به متخصص شنوایی شناسی امکان می دهد تا علت مشکل شما را شناسایی کند. ضمناً نتایج شما با دیگر همسالان و همجنسانتان که وضعیت هنجار دارند مقایسه می گردد. ضمناً ممکن است از شما خواسته شود تا حرکاتی نظیر چرخاندن چشم ها، باز و بسته کردن و فشار دادن فک، چرخاندن گردن ، دست ها و پاها را انجام دهید.

چطور خودتان را برای آزمایش شنوایی آماده کنید؟
تجربه نشانه های وزوز گوش ناخوشایند است، اما توجه دقیق به کیفیت آن، محیط های تشدید کننده و شباهت آن با دیگر اصواتی که تاکنون شنیده اید می تواند به متخصص شنوایی شناسی جهت شناسایی بهتر مشکل و درمان آن کمک قابل توجهی نماید. اگر وزوز را در هر دو گوشتان می شنوید، اگر وزوزتان ممتد یا منقطع است، و اگر چیزی موجب تشدید آن می شود، همه را یادداشت نموده و به متخصص شنوایی شناس تحویل دهید.